Kwalificatiestructuur Sport (KSS)
In Nederland streven de sportbonden, verenigd in NOC*NSF, naar professionele opleidingen van sportinstructeurs. Om de kwaliteit te waarborgen zijn er richtlijnen vastgelegd in de Kwalificatiestructuur Sport (KSS). Deze richtlijnen zijn ontwikkeld door NOC*NSF en worden officieel erkend door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Bovendien zijn de richtlijnen in lijn met Europese afpraken, waardoor het diploma ook Europees erkend wordt.
De KSS-2017 is van toepassing op de opleidingen tot ski-, snowboard en aanpast instructeur. Deze opleidingen worden in de zomer van 2024 bijgewerkt naar de meest recente KSS-2022. De herziene KSS is al van toepassing op de langlaufopleidingen. De KSS 2017 en 2022 verschillen enigszins qua details, een belangrijk verschil is de nadruk die wordt gelegd op het thema ‘veilig sporten’, waarbij de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) bij deelname aan een opleiding verplicht is gesteld. Informatie over hoe dit proces werkt, wordt verderop beschreven.
Vijf instructeur niveaus
De Kwalificatiestructuur Sport (KSS) geeft de mogelijkheid om kerntaken en competenties van sportkader met elkaar te vergelijken. Om aan te tonen dat iemand op een dergelijk niveau kan lesgeven of coachen, dient een Proeve van bekwaamheid (PvB) te worden afgelegd die voldoet aan de KSS.
De structuur voor instructeurs bestaat uit vijf niveaus: instructeur niveau 1 tot en met 5. Deze niveaus vullen elkaar aan en dienen in opeenvolgende volgorde gevolgd te worden. Door meerdere diploma’s te behalen, toon je een grotere vaardigheid en expertise aan, wat gepaard gaat met toenemende vrijheid en verantwoordelijkheid in het lesgeven. De NSkiV heeft voor instructeurs de niveaus 2, 3 en 4. Er is besloten om momenteel af te zien van het opzetten van niveau 1 en 5 voor instructeurs. Hieronder worden verschillende niveaus van de KSS inhoudelijk beschreven, met de nadruk op niveau 2, 3 en 4, inclusief de toetsdocumenten en kwalificatiedocumenten per discipline.
Instructeur niveau 1
De NSkiV heeft ervoor gekozen om geen niveau 1 leraaropleiding aan te bieden. De rol van niveau 1 instructeur ligt voornamelijk in het ondersteunen van de verantwoordelijke instructeur bij de verzorging van de sportomgeving en -materialen, zonder sporttechnische informatie of inhoudelijke begeleiding aan sporters te bieden. Deze rol is bijvoorbeeld geschikt voor jeugdcoaches en past momenteel niet binnen onze sneeuwsportopleidingen.
Instructeur niveau 2
De instructeur niveau 2 is de eerste opleiding tot leraar in een van de sneeuwdisciplines. Hier leer je alle basisbeginselen van het vak. Als instructeur niveau 2 begeleid je sporters bij lessen, bereid je lessen voor, leg je oefeningen uit en voer je onderdelen van lessen uit. Daar komt wat bij kijken, waaronder de organisatie van je les, de inhoud van je les, het creëeren van een veilige omgeving en het reflecteren op je eigen handelen. Je wordt niet meteen in het diepe gegooid, want na het afronden van de opleiding sta je nog onder toezicht van een gekwalificeerde instructeur van niveau 3 of hoger die je begeleidt bij je verdere ontwikkeling.
Voor het behalen van de opleiding moeten twee kerntaken afgerond worden: het geven van lessen (2.1) en het assisteren van activiteiten (2.3).
Bekijk hier de toetsdocumenten en brancheprofielen per discipline
- Ski- en snowboardinstructeur
- Aangepast wintersportinstructeur
- Telemarkinstructeur
- Langlauf-rolski instructeur
Bekijk hier de kwalificatiedocumenten per discipline
- Ski- en snowboardinstructeur
- Aangepast wintersportinstructeur
- Telemarkinstructeur
- Langlauf-rolski instructeur
Instructeur niveau 3
Als instructeur op niveau 3 leer je om zelfstandig volledige lessen te geven. Hierbij komen ook meer taken en verantwoordelijkheden kijken, zoals het informeren en betrekken van sporters en het evalueren van lessen.
Voor het behalen van de opleiding moeten drie kerntaken afgerond worden: het geven van lessen (3.1), het assisteren van activiteiten (3.3) en het aansturen van sportkader (3.4).
Bekijk hier de toetsdocumenten per discipline
Bekijk hier de kwalificatiedocumenten per discipline
Instructeur niveau 4
Als instructeur op niveau 4 ben je het hoogst opgeleid. Je beschikt over uitgebreide kennis en vaardigheden in de volledige methodiek en hebt de mogelijkheid om diverse rollen aan te nemen, zoals trainer, coach, hoofdtrainer, stagebegeleider en/of opleider binnen de ski- of snowboardschool. Binnen dit takenpakket vallen verschillende verantwoordelijkheden, zoals het creëren van een stimulerende omgeving voor sporters om zich verder te ontwikkelen en het adviseren van het management over het technische beleid. Een mooi takenpakket voor de ervaren instructeur!
Voor het behalen van de opleiding moeten drie kerntaken afgerond worden: het geven van lessen (4.1), het ondersteunen van sportgerelateerd beleid (4.3) en het samenwerken met het begeleidingsteam en onderhouden van externe contacten (4.5).
Bekijk hier de toetsdocumenten per discipline
Bekijk hier de kwalificatiedocumenten per discipline
Instructeur niveau 5
Deze opleiding wordt door de Nederlandse sneeuwsport nog niet nader ingevuld.
Europese erkenning
Bij het succesvol afronden van niveau 2 tot en met 4 behaal je de internationale erkenning als ski-instructeur. Hiermee kun je de International Ski Instructors Association (ISIA)-zegel verkrijgen, die een Europese erkenning vertegenwoordigt. Het is belangrijk op te merken dat hoewel je met deze erkenning internationaal erkend bent als ski-instructeur, dit niet betekent dat je automatisch overal mag werken.
Voor skileraren die grensoverschrijdend willen werken in landen waar het skileraarberoep gereguleerd is, is een erkend diploma vereist. Dit diploma kan worden behaald door met succes de Common Training Test (CTT) af te leggen. Na het behalen van deze test en het bijbehorende certificaat, mag de skileraar in een ander EU-land lesgeven onder dezelfde voorwaarden als skileraren met een skileraardiploma van dat land.
Common Training Test (CTT)
De CTT, voorheen de Eurotest, is een test waaraan kan worden deelgenomen door skileraren met een bepaald diploma (voor Nederlands opgeleide niveau 4 (oude skileraar-B)). Ook kan met andere buitenlandse diploma’s, zoals bijvoorbeeld Landes II, hieraan worden deelgenomen. Bij het slagen voor deze test is de skileraar gekwalificeerd om op Europees niveau zelfstandig te mogen lesgeven. De skileraar die in bezit is van het (volledige) skileraar niveau IV diploma en de CTT heeft behaald of daarvan is vrijgesteld, kan bij de NSkiV een certificaat van erkenning aanvragen. Wil je meer weten over de test? Lees dan een eerder geschreven artikel.
Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
Conform de meest recente Kwalificatiestructuur Sport (KSS 2022) is een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) verplicht gesteld voor cursisten van de opleiding. Wanneer je lid bent van een vereniging kun je de VOG gratis aanvragen. In alle andere gevallen bedragen de kosten van een VOG €30,- à €40,-.
Een gratis VOG aanvragen
Een sportvereniging kan gebruik maken van de regeling gratis VOG. Via deze regeling is het voor een sportvereniging mogelijk om de VOG’s kosteloos voor haar vrijwilliger(s) klaar te zetten. Indien een sportvereniging gebruik wil maken van de gratis VOG moet zij dit inregelen en aan bepaalde voorwaarden voldoen. Bekijk het informatiedocument VOG-aanvraag verenigingen voor instructies over hoe de vereniging dit kan doen.